12 Mart 1971'de Süleyman Demirel liderliğinde Adalet Partisi (AP) hükümetinin muhtıra ile istifa ettirilmesinin ardından askerlerin isteği doğrultusunda kurulan ve Meclis dışından bakanların çoğunlukta olduğu "partiler üstü" hükümetlerin ömürleri kısa sürdü. Hükümet, üç yılda dört kez değişti.
12 Mart sonrası değişimler yalnızca kısa ömürlü hükümetlerde yaşanmıyordu. Asıl büyük değişim 1972 yılında CHP'de yaşandı. Atatürk'ün ölümünden sonra CHP Genel Başkanlığı koltuğuna oturan ve bir dönem "değişmez genel başkan" sıfatını da taşıyan İsmet İnönü, 34 yıl sonra koltuğunu siyasete bizzat soktuğu Bülent Ecevit'e bırakmak zorunda kaldı. Savaşlardan, zor yıllardan başarıyla çıkmış, siyaset sahnesinin en eski ve en güçlü figürlerinden biri olan İnönü, "Ya ben, ya Bülent" demiş, CHP'lilerin yeni tercihi "Bülent" olmuştu.
İlk seçimde zafer
Ecevit liderliğindeki CHP, 4 Ekim 1973'te girdiği ilk seçimden, 12 yıl aradan sonra, zaferle çıktı. Bu seçimde CHP yüzde 33, AP yüzde 30, Necmettin Erbakan liderliğindeki Milli Selamet Partisi (MSP) ise yüzde 11.8 oy aldı. Hiçbir partinin tek başına iktidar olmasına imkan tanımayan bu sonuç, Türk siyasi tarihinin en ilginç koalisyonlarından birini ortaya çıkardı. 1974 Ocak ayında CHP-MSP koalisyonu dönemi başladı. 18 Eylül'e kadar süren bu koalisyon hükümeti, Kıbrıs Barış Harekatı'nı yürüterek tarihteki yerini aldı.
Irmak güvenoyu alamadı
CHP-MSP koalisyonu anlaşmazlıklar nedeniyle bozulunca Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümeti kurma görevini Meclis dışından birine, Kontenjan Senatörü Prof. Dr. Sadi Irmak'a verdi. Ancak Irmak'ın başbakanlığında kurulan hükümet güvenoyu alamadı. Irmak, 31 Mart 1975'te yeni hükümet kurulana kadar görevde kaldı. Demirel başbakanlığındaki yeni koalisyon hükümeti, 31 Mart 1975'te kuruldu. Ama bu hükümetin güvenoyu alması da kolay olmayacaktı. "Milliyetçi Cephe" ismiyle anılan bu hükümet; AP, MSP, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Cumhuriyetçi Güven Partisi'nden (CGP) oluşuyordu. Ancak hem M
SP'de hem CGP'de istifalar yaşanıyor, dört partinin oyunun güvenoyu için yeterli olup olmayacağı konusunda ince hesaplar yapılıyordu.
Silah bile çekildi
 |
| 1. Milliyetçi Cephe Hükümeti liderleri. |
"Milyonlar döküldü"
Hükümetin kurulmasının ardından tartışmalar sürdü. Bazı milletvekillerinin para ile satın alındığı, bazılarının borçlarının kapatıldığı iddialarının ardı arkası kesilmiyordu. Konuyla ilgili soru önergesi bile verildi.
CHP lideri Ecevit, 15 Nisan'da grup toplantısında bu iddiaları da hatırlatan sert bir konuşma yaptı. Ecevit, Türk siyasi tarihine geçen sözlerinden birini de işte bu konuşmada söyledi. Ecevit "Türk siyasetinde eşi belki de hiç görülmemiş baskılar parlamento içinde ve dışında olmuştur. Bu baskılar arasında, hepimizin bildiği gibi ortaya milyonlar dökülmüştür" diyordu. Bir parlamentonun bazı üyelerine hesapsız çıkarlar vadedilmesinin, o parlamentonun saygınlığına gölge düşürmeyeceğini söyleyen Ecevit "O çıkar vadedenlerin ayıbıdır bu. Bazılarına neler vadedildiğini ayrıntılarıyla biliyoruz" dedi.
"8 iyi insan"
Ecevit, konuşmasını şu sözlerle sürdürdü: "Bu hükümetin gereğinde güvensizlik oyu alması ve yerine daha güçlü bir hükümet kurulabilmesi, sadece sekiz milletvekilinin yeni bir karara varmasına bağlıdır. Bu hükümetin memlekete, topluma, Cumhuriyetin temel ilkelerine, iç veya dış güvenliğimize zarar vermeye başladığı görüldüğünde bu hükümeti güvensizlik oyu vererek düşürebilmek için bugünkü sayıya ek olarak sadece sekiz üyenin oyuna, sekiz iyi insana gerek vardır." "Adaletli, sorumlu 8 insana ihtiyaç olduğunu" söyleyen Ecevit'in ağzından nihayet Türk siyasi tarihinde sık sık atıf yapılacak olan o sözler çıktı: "Kumar borcu filan olmayan, büyük çıkarcıların istismar edebilecekleri büyük zaafları olmayan sekiz insan..."
1978'de buldu
Ecevit, hükümeti düşürmek için 8 kişi bulamadı. Ancak 1978 yılında "2. Milliyetçi Cephe Hükümeti" olarak bilinen, Demirel başbakanlığındaki hükümeti düşürebilmek için 11 milletvekili bulacaktı. AP'den istifa eden 11 milletvekilinin desteğiyle 1978'de hükümet düşürülecek, Ecevit yeni hükümeti kuracaktı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder